قالی مود – قالییبافی مود – فرش مود – قیمت قالی مود – قیمت فرش مود- قیمت فرش دستباف مود – فرش دستبافت مود – خرید قالی مود – قالیچه مود – نقشه مود -طرح نقشه های قالی مود – قالی بافی مود – طرح قالی مود moud carpet  yazd rug – hand knotted rug – moud handmade rug -moud rug history- moud wool rug- moud rugs for sale – moud rug prices- antique moud rugs rug value-  antique moud rugs – moud carpets – iran carpet – persian carpet -persian rug – persian rug – rugs-moud persian rug – moud oriental rug – moud oriental carpet

قالی مود

مود شهری با قدمت تاریخی در جنوب استان خراسان جنوبی و در 30 کیلومتری جاده ارتباطی بیرجند به زاهدان واقع شده است.
کلمه «مود» و معنی فارسی سره آن، چنان که در فرهنگ نفیس آمده به معنای عقابی است که پرهایش را به تیر چسبانند.
برخی دیگر کلمه مود را آشیانه عقاب معنی کرده اند، به اعتقاد گذشتگان مود از ماد (قوم ماد) گرفته شده است و آنان در این منطقه تاسیساتی داشته اند.
به نظر می رسد که مود در اصل موده بوده یعنی «ده مو» زیرا در مود تاکستان و باغ های «مو» فراوان بوده است و هماکنون هم باغ های انگور در آن وجود دارد و خاک آن برای پرورش مو قابلیت فراوانی دارد، طرفداران این نظریه معتقدند هر دهی را بیشتر به خاطر محصولی که در آن محل وجود داشته است، به همان نام می شناختند و مود هم که موده بوده به همین دلیل شهرت یافته و »ه« آخر کلمه هم بر اثر کثرت استعمال از بین رفته و فقط مود باقی مانده است.

مدارک زیادی وجود دارد که ثابت می کند بین سربیشه و مود در گذشته جنگلی وجود داشته و سراسر آن منطقه بیشه زار بودهاست. بنابراین وجه تسمیه دیگر درباره مود این است که مود به معنای انتهای بیشه بوده چنانچه سربیشه به معنای ابتدای بیشه معنی می دهد این نظریه شاید به حقیقت نزدیک تر باشد؛ زیرا نام مود برگرفته شده از عارضه طبیعی بوده که در این جا همان جنگل و بیشه است.

چگونگی بنای این شهر در گذشته اگر چه به تحقیق معلوم نیست اما ضمن گفت وگو با کارشناسان و با توجه به وجود قبرستان های متروکه متعدد،می توان پی برد که 2 قلعه قدیمی در داخل مود و یکقطعه در 4 کیلومتری جنوب غرب شهر قرار داشته است.
همچنین براساس نوشته های یاقوت حموی در معجم البلدان و شیخ محمد حسن آیتی در بهارستان می توان گفت که در گذشته مود ام القرای دهستان نهارجان و مرکز دهستان به شمار می رفته و در حقیقت نهارجان بدون آبادی مود مفهومی نداشته است. به طوری که در این تالیفات آمده است ام القرای این بلوک قریه مود است که صنعت قالی و برک در آن رواج دارد.
در آن زمان ام القرای ناحیه نوفرست بوده و در اوایل سلطنت مغول شحنه قهستان امیرطوغان در آن جا اقامت داشته و باغ طوغان معروف است و در عهد سلاطین گورکانی خاندان شاهان در آن جا اقامت و حکومت داشته اند.
احتمال می رود که بعد از سلاطین گورکانی مرکز قهستان به مود منتقل شده و تا زمان امیر علم خان که مرکز حکومت را به بیرجند منتقل کرده، در مود مستقر بوده است و تا اوایل حکومت پهلوی مرکز تابستانی حکومت قهستان در مود بوده است.
یکی دیگر از کارشناسان میراث فرهنگی با توجه به سفال های موجود و دیگر آثار به دست آمده در تپه های شمالی و در کنار دشت مزروعی مود معتقد است که این منطقه باید بین 8 تا 16 هزار سال سابقه تاریخی داشته باشد با این حال تنها مدرکی که به صورت کتبی وجود دارد و ما را به گذشته تاریخی مود آگاه می کند، نوشته ای است بر سنگ و تعبیه شده در بالای حمام عمومی مود که سال 1064 قمری را نشان می دهد؛ در این تاریخ بنا به نوشته موجود در روی سنگ مرحوم خالق این حمام را تعمیر کرده و این مسئله نشانگر این موضوع است که درگذشته نیز این حمام وجود داشته است.نوشته کتبی دیگری که در این باره وجود دارد و اسم مود را به طور کتبی بیان می کند، عنوان شعری است که مرحوم میرزا عبدالکریم لامع درمیانی در دیوان شاعری نوشته است چنان چه می دانیم دیوان لامع باید در اوایل قرن 11 سروده شده باشد.
مرحوم لامع در این شعر از خیاط مود گله مند است که چرا خلف وعده کرده و عبایش را در موعد مقرر ندوخته و تحویل نداده است. از این مطلب می توانیم بفهمیم که در حدود 300 سال پیش مود مرکزی آباد و نسبتا توسعه یافته بوده و تخصص مشاغل در آن وجود داشته است مثلا خیاطی در آن رواج کامل داشته به طوری که شخصیت نامداری مانند عبدالکریم لامع درمیانی از درمیان سفارش دوخت عبا در مود می کند البته در خرابه های قلعه وسط شهر مود سکه های پیداشده که در روی آن این شعر نوشته شده است:

زد از توفیق حق عباسثانی به علم سکه صاحب قرانی
که باز نشان دهنده این است که در اوایل دوران صفویه این قلعه دایر و مسکونی بوده و مود رونق و پیشرفت زیادی داشته است.
بافت قدیم مود شامل خانه های خشتی با سقف های گنبدی است ولی با توجه به پیشرفت های امروزی بناهای جدیدی نیز از آجر و تیرآهن در این شهر به چشم می خورد. بالای شهر، پایین شهر، خاک سبزی، پشت حصاری و پیش حصاری از محله های این شهر است.
صنعت فرش مود شهرت جهانی دارد و زینت بخش موزه ها و مجموعه های مخصوص جهان است و جزو صنعت های مهم شهر محسوب می شود به طوری که برخی فرش های دست بافت مود جزو نفیس ترین فرش های ایران است.بنا به گفته استادکاران تعدادی از این فرش ها در موزه های کشورهای اروپایی به ویژه آلمان نگهداری می شود به طوری که یک جفت قالیچه کار مرحوم حاجعلی مهدی زاده مود در شهر پاریس حفاظت می شود.
قالی های این منطقه از گذشته دور شهرت داشته است و قدمت آن به دوره قبل از صفویه می رسد. رنگ آمیزی قالی های مود هماهنگ، موزون و سرشار از زندگی است.
رونق و شکوفایی صنایع فرش دستباف در این منطقه به زمانی بر می گردد که حاجی اسدی معروف به مصباح السلطنه قبل از سال 1300 تا 1312 در شهر مود کارگاه قالی بافی دایر کرده بود.این كارگاه با 40 دار قالی استادکاران زیادی را پرورش داده است؛ طرح هایی که اکنون بافته می شود عبارت است از ریز ماهی، خشتی و کله اسبی، ولی از جمله طرح های اصیل منطقه که شهرت زیادی دارد، طرح مسجدی است.
در شهر مود از بافندگان قدیمی فرش می توان از ملا اسماعیل دستگردی و فرزندانش به ویژه حسین دستگردی که شهرت قالی سعدی را به او منسوب می کنند، نام برد.ملااسماعیل در آغاز جوانی چند سالی در درخش بود و سپس با 4 فرزند پسر و سه فرزند دختر خود به مود بازگشت. وی روحانی بود و تمام فرزندان او سمت مروج قالی بافی را در منطقه مود بر عهده داشتند و سپس اشتهار روزافزون قالی مود را فراهم کردند. وی در سال 1333 در 90 سالگی دار فانی را وداع گفت.

شناسایی فرش مود:
1.اولین روش برای شناسایی این فرش،نشانه ی لوزی شکل در حاشیه ی بزرگ فرش می باشد.

2.دومین راه تشخیص این فرش،در حاشیه کوچک که چندین گل درون قابی قرار دارد.

مرغوبیت:بر اساس چند چین یک پود بودن کیفیت آن مشخص می شود.به طور مثال اگر هر دویا سه چین پود باشد کیفیت بیش تری برخور دار است نسبت به فرش مودی که هر پنج تا شش چین یک پود است.

در واقع می توان گفت امروزه نام مود بیش از قالی آن محبوبیت جهانی دارد. اما از همین سالهاست که روستای درخش تحولات زیربنایی را در بافته های خود آغاز نمود. گام ۱ – طرحهای رایج: عمده طرحهای رایج در قالی های مود را می توان در یکی از گروه های زیر قرارداد:

– خشتی: خشتی را چهار فصل یا بختیاری گویند. این نقش فاقد لچک و ترنج می باشد.

وجود مربعهایی برنگهای مختلف در کنار یکدیگر که هر یک نقش متفاوت با دیگری را به شکل گل، ماهی، درخت و … در خود دارد علل نامگذاری نقش خشتی بر آن است و اگر فقط از گل و گیاه استفاده شود، آنرا طرح خشتی بختیاری می نامند. این نقش از نقوش پر طرفدار در بین بافندگان می باشد و هم اکنون نزدیک به ۵۰% بافندگان مودی این نقش را می بافند.

–سعدی: طرحی ربعی است که توسط فردی به همین نام ساکن روستای مود طراحی شده است. این طرح لچک و ترنج می باشد و در زمینه گلهای پیچ در پیچ مخلوط اسلیمی کار شده است لچک، ترنج و زمینه هر کدام نقش مجزایی دارند و نقشها به هیچ وجه درهم ادغام نمی شوند. ترنج آن به گل آفتابگردان و یا خور، شبیه می باشد که معمولاً سر ترنج یا سماور نیز دارد.

حسین دستجردی که به خاطر قریحه شعرش به سعدی معروف می باشد از طراحان خلاق و مستعد منطقه مبدع طرح سعدی بوده است. این طراح طرحهای خود را بر روی پارچه کرباس که خود خط کشی می کرد میکشید و سپس به نقطه كردن آنها می پرداخت. این طرح کماکان نیز مورد استقبال بافندگان مودی می باشد و نزدیک به ۳۰% ایشان این نقشه را در دست بافت دارند.

– نقشه های غلط: نقشه های غلط در مود به نقشه هایی گفته می شود که سابقه بافت در منطقه نداشته و بافنده به سفارش شخص یا تاجر مشغول به بافت این نقشه است نمونه هایی از طرحهای کرمان و تبریز و مشهد و غیره از جمله نقشه های غلط منطقه می باشند.

– کله اسبی: در این نقشه سرتاسر متن را که اغلب به رنگ کرم خاکی و شکلاتی کم رنگ است گل و برگ طرح می پوشانند. وجود ۱۶ اسب بالدار که دور تا دور ترنج مرکزی را می پوشانند از دلایل اصلی انتخاب نام کله اسبی برای این نقش است. این نقش که سابقه ای بین ۳۰ تا ۴۰ سال در منطقه دارد به گفته ساکنان روستا یکی دیگر از طرحهای وارداتی است که گفته می شود از تبریز وارد منطقه شده است. بافت این نقش نیز بنا به خواسته بازار هم اکنون بسیار کم و جزئی در حدود ۵% قالیهای بافته شده را تشکیل می دهد.

–ریزه ماهی (ماهی درهم): اصل نقش ریزماهی نقشی است سراسری و فاقد لچک و ترنج که در آن واگیره ماهی تکرار میشود و تمام سطح را می پوشاند، که این نقش نیز دستخوش تغییرات سلیقه ای بافندگان و طراحان فرش قرار گرفته و بصورتهای زیر نیز بافته می شود: الف- ریزه ماهی پنج متن:در این نقشه طرح ماهی عامل اصلی می باشد و وجود چهار لچک مثلثی شکل در چهار گوشه متن قالی بلاجبار زمینه چند ضلعی به شکل لوزی را ارائه می کند. رنگ زمینه لچک ها متفاوت با رنگ زمینه اصلی نقش مهمی در گیرایی و جذب بیننده ایفا می کند.

ب- ریزه ماهی لچک ترنج یا زمینه خورشیدی: وجود ترنجی به شکل دایره یا بیضی با ۱۶ تا ۳۶ رأس که در محل به آن کله یا گل می گویند سبب شده به طرح زمینه خورشیدی موسوم شود. کله هایی به نام کله ترنج یا سماور یا کشکولی که در دو سر نقش خورشید جای میگیرند از ویژگیهای خاص این نقش است قالیهای ریزه ماهی از نقوش مربع شکلی به نام قفلگاه (واگیره) تشکیل می شوند و هر قفلگاه سطحی را که معادل ۵۱ گره است در برمی گیرد.

در قالیهای پر کار و ریز بافت مساحت قفلگاه نسبت به قالیهای درشت بافت کمتر است بافت نقش ریزه ماهی در مود به سبب ظرافت نقشه و اجبار بافنده به استفاده از گره تا هم اکنون در مود بسیار کم و چیزی در حدود ۵% فرشهای بافته شده را تشکیل میدهد.

– بوته جقه: طرح بوته جقه در ردیفهای منظم و در اندازه و رنگ یکسان در متن قالی کاربرد دارد، این طرح فاقد لچک و ترنج است و نقش بوته سرتاسر قالی را در ردیفهای منظم در حالی که بین آنها را انواع گل و برگ ریز پر کرده بطور کامل می پوشاند.

گام ۲ – رنگبندی: از رنگهایی که در منطقه مورد استفاده قرار می گیرد می توان رنگهای تخم لاکی: قهوه ای تیره – آتشی: قرمز روشن – لاکی: قرمز – گل خار: صورتی – کاهی: رنگ کرم و نخودی – ماستی: آبی – دوغی: آبی کم رنگ – شتری: قهوه ای موشی یا ماشی: قهوه ای کم رنگ – هلی: شکلاتی – پیازی: نارنجی متمایل به قرمز – گل انار: لاکی متمایل به زرد – فولادی: آبی کم رنگ – سبز (دو نوع) – خاکی – سرمه ای – سفید را نام برد. از این رنگها معمولاً سه رنگ کرم، لاکی و سرمه ای بعنوان رنگ زمینه می باشند که در بین این سه رنگ سرمه ای از کاربرد کمتر و کرم از کاربرد بیشتر برخوردار می باشند.

گام ۳ – رنگرزی: رنگرزی در مود در گذشته ای نه چندان دور تماماً گیاهی و توسط خود بافندگان با وسواس خاصی انجام می شده، این وسواس تا حدی بود که آنان را وا می داشت تا پشم چیده شده از پشت گوسفند را نیز خود با دست ریسیده و رنگ کنند و دلیل این کار را هم وجود روغن ریسندگی بر روی پشمهای ریسیده شده توسط ماشین می دانستند که در عدم جذب و شفافیت رنگ نقش بسزایی را ایفا می کند و همین وسواس و دقت و یا به تعریف بهتر خوش سلیقگی بافندگان مودی که بر تمام مراحل تهیه مواد اولیه نظارت کامل داشته و بعضاً دارند سبب شده که فرش مود در زمره بهترین فرشهای خراسان قرار گیرد. که البته امروزه بخاطر مقرون به صرفه نبودن استفاده از رنگ گیاهی و یا بعضاً به سفارش شخص سفارش دهنده از رنگهای شیمیایی هم استفاده می شود.

دانستنی هایی درباره ی فرش مود

ابعاد فرش مود:
بیش تر فرش های بزرگ 9 و 6 متری بافته می شود ولی اکنون قالیچه نیز وجود دارد.
لازم به ذکر است که اکنون فرش های مود با حفظ نقشه و طرح به سمت ریز بافت میرود و از گره ترکی استفاده می کنند.

ویژگی های فرش مود
نوع گره:فارسی
نوع چله:پنبه
نوع خامه:پشم
رجشمار 40
چند چین یک پود
طرح های این منطقه:
طرح هایی که تاکنون بافته میشود عبارت اند از خشتی،کله اسبی و اکثرا ماهی کاربرد دارند.

رنگ قالب:کرم،آبی،قهوه ای
رنگرزی:در قدیم رنگرزی گیاهی ولی هم اکنون رنگرزی شیمیایرنگ قالب:کرم،آبی،قهوه ای
رنگرزی:در قدیم رنگرزی گیاهی ولی هم اکنون رنگرزی شیمیایی